Mógłbym skłamać, że nie mam sentymentalnego stosunku do tej piosenki i filmu, więc skłamię: nie, nie mam stosunku… I to od czasów, gdy jeszcze nie wiedziałem, że film nawiązuje estetyką do malarstwa Caravaggia i co to w ogóle jest Kara… Karawa… No, te obrazki takie…
Mimo tytułu i wyraźnych nawiązań w filmie tekst nie dotyczy wiary dosłownie rozumianej. „Losing my religion”, jak podaje Wikipedia, to zwrot używany w południowych regionach USA, odpowiadający mniej więcej polskiemu „wychodzić z siebie”. Może to być albo stan utraty panowania nad sobą, albo bycia u kresu sił (z powodu tej utraty). Wyrażenia nie da się przetłumaczyć, by zachować zasadnicze znaczenie i jednocześnie sugestie religijne.
Jednak autorzy tekstu (Bill Berry, Peter Buck, Mike Mills, Michael Stipe – cały zespół R.E.M.) musieli wziąć pod uwagę religijne konotacje, skoro pokazali je w teledysku. Wokalista R.E.M. w wywiadach podkreślał miłosne znaczenie piosenki. Zresztą wynika to wyraźnie z tekstu: buduje on wyraźnego bohatera/bohaterkę (dowolna płeć adresata jest jak najbardziej wskazana, zważywszy na wypowiedzi Michaela Stipe’a [wokalisty] dot. seksualności), odbiorcę wyznania. Taki zasadniczy sens tekstu łatwo połączyć z nawiązaniami do religii, a także to ideologii komunistycznej (robotnicy).
Film wymaga oddzielnej analizy ze względu na liczne nawiązania i sensy w nim zawarte. Szczególnie intrygujące są moim zdaniem trzy motywy: historia nieprawdziwego (bo starego i z tupecikiem) anioła, św. Sebastiana z wyraźnie przyklejonymi strzałami oraz konstruowania żelaznych skrzydeł przez robotników. Na różne sposoby podkreślają fałsz, sztuczność, nieprawdziwość tych idei, do których się odnoszą.
Losing My Religion | Tracę swoją wiarę |
Oh, life is bigger | O, życie jest większe |
It’s bigger than you | Większe niż ty |
And you are not me | A ty nie jesteś mną |
The lengths that I will go to | Ten trud, jaki podejmę |
The distance in your eyes | Ten dystans w twoich oczach |
Oh no, I’ve said too much | O nie, powiedziałem za dużo |
I set it up | Sam to ułożyłem |
That’s me in the corner | Tam w kącie, to ja |
That’s me in the spotlight, I’m | To ja w świetle reflektorów, ja |
Losing my religion | Tracę swoją wiarę |
Trying to keep up with you | Próbując nadążyć za tobą |
And I don’t know if I can do it | I nie wiem, czy mi się uda |
Oh no, I’ve said too much | O nie, powiedziałem za dużo |
I haven’t said enough | Nie powiedziałem wszystkiego |
I thought that I heard you laughing | Zdawało mi się, że się śmiejesz |
I thought that I heard you sing | Zdawało mi się, że śpiewasz |
I think I thought I saw you try | Zdawało mi się, że próbujesz |
Every whisper | Każdy szept |
Of every waking hour I’m | W ciągu dnia ja |
Choosing my confessions | Układam sobie spowiedź |
Trying to keep an eye on you | Próbując mieć cię na oku |
Like a hurt lost and blinded fool, fool | Jak zraniony, zagubiony, ślepy dureń, dureń |
Oh no, I’ve said too much | O nie, powiedziałem za dużo |
I set it up | Sam to ułożyłem |
Consider this | Pomyśl o tym |
Consider this | Pomyśl o tym |
The hint of the century | O tej wskazówce wieku |
Consider this | Pomyśl o tym |
The slip that brought me | O tej pomyłce, przez którą |
To my knees failed | Zawiodłem i padłem na kolana |
What if all these fantasies | A jeśli te rojenia |
Come flailing around | Ulecą z wiatrem |
Now I’ve said too much | Teraz naprawdę powiedziałem za dużo |
I thought that I heard you laughing | Zdawało mi się, że się śmiejesz |
I thought that I heard you sing | Zdawało mi się, że śpiewasz |
I think I thought I saw you try | Zdawało mi się, że próbujesz |
But that was just a dream | Ale to był tylko sen |
That was just a dream | To był tylko sen |
That’s me in the corner… | |
But that was just a dream | Ale to był tylko sen |
Try, cry, why try? | Próbuj, krzycz, po co? |
That was just a dream | To był tylko sen |
Just a dream, just a dream | Tylko sen, tylko sen |
Dream | Sen |
REM - Losing my Religion
Adam | MySpace Wideo
"Jednak autorzy tekstu (Bill Berry, Peter Buck, Mike Mills, Michael Stipe – cały zespół R.E.M.) musieli wziąć pod uwagę religijne konotacje, skoro pokazali je w teledysku."
OdpowiedzUsuńNie tyle musieli, co najzwyczajniej w świecie zawarli je w tekście. Proszę zwrócić jak wokalista kombinuje, aby nie zostać posądzonym o jawny ateizm. "Oh no I've said too much" lecz "I haven’t said enough" i znowu balans, na krawędzi, masując się aczkolwiek dając do zrozumienia, że religijne narracje, które unoszą na duchu wyimaginowanego bohatera (być może zbiorowość, stado konformistów) dla piosenkarza nie mają sensu. Obawia się ich, trwoży się na ich myśl, nie chce, aby go znowu opętały.
A JA MYŚLĘ ,ŻE UTWÓR RACZEJ DOTYCZY MIŁOŚCI , TAKIEJ OBSESYJNEJ DLA KTÓREJ MOŻNA POŚWIĘCIĆ, STRACIĆ, NAWET WŁASNĄ WIARĘ. JEDNOCZEŚNIE JEST TU DUŻO STRACHU PRZED NOWYM UCZUCIEM, CHĘĆ TEGO ABY KTOŚ ODKRYŁ TAJEMNICĘ PRZEZ KTÓRĄ ON ZAWIÓDŁ NAWET SIEBIE.STRACH PRZED PONOWNYM ZAWODEM.
OdpowiedzUsuństrać swoją wiarę. dla miłości. i tylko dla niej. oczywiście, że to utwór miłosny, choć może brzmi to nieco infantylnie...
OdpowiedzUsuńOczywistą jest dwuznaczność terminu "religion". Ale moim zdaniem również dwu- (a nawet trój-) znaczne jest "confession" - które przetłumaczyłbym jako "wyznanie". Może odnosić się do wyznania, czyli innej nazwy religii, wyznania, czyli swojego rodzaju spowiedzi - co opisujesz - jak również wyznania w sensie przyznania się do czegoś, takiego... wyjścia z cienia, wyznania długo skrywanej tajemnicy, czy wewnętrznego "coming outu" ideowego :) Słowo confession ma dokładnie tyle samo znaczeń, co polskie wyznanie.
OdpowiedzUsuńMoja interpretacja całości: sfera dosłowna (religion jako kontrola nad sobą, "głowa") przenika się ze sferą przenośną (religion jako wiara, religia, wyznanie; która jest tylko podłożem dla opowieści o miłości i tęsknocie). Wydaje mi się, że podmiot wyraża swoje przekonanie o bezsensie wszystkich religii. Zauważa, że z rozwojem cywilizacji powstają co raz to nowe religie, które później upadają [Losing my religion Trying to keep up with you; przedstawienie różnych postaci typu anioły, odniesienia do chrześcijaństwa, postacie rodem z hinduizmu, egipcjanka - mitologia egipska, upadłe anioły, piekło - ciemność; (i stosunkowo młoda ideologia podnoszona do rangi religii - komunizm - jego problem jest moim zdaniem poruszony jakby dodatkowo, przy okazji, z perspektywy człowieka żyjącego w wolnym kraju)]. Jednak wśród nich wszystkich podmiot szuka podświadomie drogi do spotkania osoby, którą stracił i za którą tęskni [I’m Choosing my confessions Trying to keep an eye on you - wybieram wyznania, próbując mieć cię na oku], wydaje mu się, że ją widział [I thought that I...], ale zaraz odzywa się w nim jego empiryczna, wątpiąca, rzeczywista osobowość, przypomina sobie o beznadziei i bezcelowości swoich poszukiwań, nazywa je fantazjami, urojeniami [Like a hurt lost and blinded fool; all these fantasies; That was just a dream], jednakże boi się je stracić, wbrew rozumowi dają mu one nadzieję, martwi się, że powiedział za dużo, żałuje, że zwątpił i... na nowo poszukuje nadziei. W ten sposób krąg się zamyka. Podmiot zapędzony jest w róg ciągłej niepewności i niestałości przez własny umysł i własne rozważania [I set it up]. A to wszystko z tęsknoty do ukochanej osoby. Jest na skraju (a może już w końcowym stadium?) choroby psychicznej i załamania, żyje w świecie złudzeń. Zamknięte cztery ściany pomieszczenia, w którym się znajduje, mogą (ale nie muszą) być przerysowanym pokojem szpitala psychiatrycznego, jednak to na tyle niepewna hipoteza, iż nie mogę jej uznać za jedyną słuszną [That’s me in the spotlight]. Piosenka kończy się potwierdzeniem, iż to wszystko to tylko sen, marzenie, ułuda. Wokalista podkreślał miłosne znaczenie, gdyż w istocie właśnie takie ono jest, z miłości traci religion-głowę i religion-wiarę, wszystko, co dzieje się z bohaterem i w jego głowie spowodowane jest ogromnym, niewspółmiernym żalem przeszywającym jego serce, ale i umysł empirysty, i tu zaczyna się jego problem...
A ja bym podsunęła jeszcze jedno. Może to błędne skojarzenie, ale to tło (ściana, podłoga, okno) bardzo mi przypomina fotografię Saudka: http://socjolook.pl/wp-content/uploads/2011/11/16_08_2007_0176115001187249853_jan_saudek_large.jpg
OdpowiedzUsuńChciałabym wiedzieć, czy to ma jakiś związek... I o co chodzi z tym dzbankiem mleka? Żeby nie płakać nad rozlanym mlekiem? Alea iacta est?