81. OT.TO – Rzępolą żaby (Frogs saw away)

This is probably the best song to show phonetics of Polish language with its alveolar, postalveolar and palatal fricatives and affricates. Ones that foreigners who learn Polish love so much…

The song is rather senseless but the idea was to accumulate as much words with the fricative consonants as possible retaining at the same time some sense of the lyrics.

In their text, the authors of the song, namely Wiesław Tupaczewski and Ryszard Makowski (the latter is no longer a member of the “OT.TO” cabaret), used names of regions rarely used in Polish, e.g. Hrubieszowszczyzna /xrubjeʃɔfʃt͡ʃɨzna/, Rzeszowszczyzna /ʒɛʃɔfʃt͡ʃɨzna/, with the -yzna /ɨzna/ suffix. These names may be compared to the names of the shires in England, though of course they are not precise equivalents.

To show the phonetic difficulty of the text more accurately and for those foreigners who’d try to pronounce it, below the Polish text of the song I placed the phonetic transcription of the lyrics.

Rzępolą żaby	Frogs saw away
(A teraz zapraszamy państwa do wspólnej zabawy, zabawy w powtarzanie tekstu naszej piosenki.	(And now we’d like to invite you, ladies and gentleman, to little game of repeating lines of our song.
Ale nim przejdziemy do samej piosenki spróbujemy z powtórzeniem słowa, to znaczy my to słowo powiemy, a państwo je powtórzycie.	But first let’s try to repeat a single word, I mean we say a word, and you’ll repeat.
Uwaga… Żaba!	Get ready… Frog!
To była żaba? Jeszcze raz.	What was that? One more time.
No co, skowronek?	What, a skylark?
Skowronek!	Skylark!
Uwaga, już na sam koniec: olbrzymia ropucha.	Attention, please, one more time: giant toad.
Jesteście państwo świetnie przygotowani, tak że od razu możemy już przejść do piosenki, uwaga, koncentrujemy się, zaraz będziemy powtarzać.)	You’re doing great, and so we can start our song. Get ready, concentrate on repeating.)
Żaby rzępolą na Rzeszowszczyźnie*,	Frogs saw away in Rzeszowszczyzna*
/ʒabɨ ʒɛmpɔlɔw̃ na ʒɛʃɔfʃt͡ʃɨʑɲɛ/
W deszczu szczaw aż do Ustrzyk**.	In the rain, the sorrel as well all the way to Ustrzyki**
/v dɛʃt͡ʃu ʃt͡ʃaf aʒ dɔ ustʃɨk/
(I powtarzamy. Raz, dwa…) Żaby rzępolą…	(Repeat, please, and…)
(To może jeszcze raz w takim razie). Żaby rzępolą…	(Let’s try one more time then.)
(Dobrze).	(Very good.)
Dżezują dżdżownice na Hrubieszowszczyźnie***,	Earthworms play jazz in Hrubieszowszczyzna***
/d͡ʒɛzujɔw̃ d͡ʒd͡ʒɔvɲit͡sɛ na xrubjɛʃɔfʃt͡ʃɨʑɲɛ/
A w puszczy piszczy puszczyk.	And the brown owl peeps in the forest
/a f puʃt͡ʃɨ piʃt͡ʃɨ puʃt͡ʃɨk/
Dżezują…
(Dobrze).	(Good.)
Czcigodnym czcicielom czystości w Pszczynie†	For the honoured worshippers of cleanliness in Pszczyna†
/t͡ʃt͡ɕiɡɔdnɨm t͡ʃt͡ɕit͡ɕɛlɔm t͡ʃɨstɔɕt͡ɕi f pʃt͡ʃɨɲɛ/
Szeleszczą pszczoły w bluszczu	Rustle the bees in ivy
/ʃɛlɛʃt͡ʃɔw̃ pʃt͡ʃɔwɨ v bluʃt͡ʃu/
(Wyśmienicie!)	(Terrific!)
Trzeszczą trzewiki po szosach suszonych††	The bootees creak on the dried highways
/tʃɛʃt͡ʃɔw̃ tʃɛvici pɔ ʃɔsax suʃɔnɨx/
Szemrzżeż†††, rzeżucho, w Tłuszczu.	Do murmur cress salad in Tłuszcz
/ʃɛmʒʒɛʒ ʒɛʒuxɔ f twuʃt͡ʃu/
(Refren).	(Chorus.)
Pobaw się ze mną w „ż” i „sz”	Let’s play ‘j’ and ‘sh’
/pɔbaf ɕɛ zɛ mnɔw̃ v ʒ i ʃ/
Pobaw się ze mną w „dż” i „cz”	Let’s play ‘j’ and ‘tch’
/pɔbaf ɕɛ zɛ mnɔw̃ v d͡ʒ i t͡ʃ/
A kiedy buzi szeleścić się znudzi	And when the mouth gets bored with rustling
/a cɛdɨ buɕi ʃɛlɛɕt͡ɕit͡ɕ ɕɛ znud͡ʑi/
Pobawimy się w „ć” i „ś”.	We’ll play ‘s’ and ‘z’
/pɔbavimɨ ɕɛ v t͡ɕ i ɕ/
(I uwaga, przygotowujemy się do drugiej zwrotki. Zaraz będziemy powtarzać).	(Pay attention, there goes the second stanza, we’ll be repeating.)
Wystrzałowe trzpiotki wstrząśnięte szczebiocą	Stunned sensational airheads twitter
/vɨstʃawɔvɛ tʃpjɔtci fstʃɔw̃ɕɲɛntɛ ʃt͡ʃɛbjɔt͡sɔw̃/
Szczególnie o szczęściu w życiu	Especially about the happiness in life
/ʃt͡ʃɛɡulɲɛ ɔ ʃt͡ʃɛw̃ɕt͡ɕu v ʒɨt͡ɕu/
(To powtarzamy). Wystrzałowe…	(Repeat that.)
Szczep oszczepników zaszczepia poszycie	The tribe of javelin throwers graft the forest floor
/ʃt͡ʃɛp ɔʃt͡ʃɛpɲikuf zaʃt͡ʃɛpja pɔʃɨt͡ɕɛ/
Liściastych leśnictw w Orzyszu‡.	Of leafy forestries in Orzysz‡
/liɕt͡ɕastɨx lɛɕɲit͡stf v ɔʒɨʃu/
Szczep…
Chrząszcz ze szczeżują	The beetle with the freshwater mussel
/xʃɔw̃ʃt͡ʃ zɛ ʃt͡ʃɛʒujɔw̃/
szczerze wrzeszcząc, się szczerzą	Grin yelling frankly
/ʃt͡ʃɛʒɛ vʒɛʃt͡ʃɔnt͡s ɕɛ ʃt͡ʃɛʒɔw̃/
Lecz trzciny rozbrzmiały grzmotami	But the reeds have thundered loudly
/lɛt͡ʃ tʃt͡ɕinɨ rɔzbʒmjawɨ gʒmɔtami/
(Sam sobie powtarzaj).	(Repeat that yourself.)
To przebiegł trzymając	What ran carrying
/tɔ pʃɛbjɛɡw tʃɨmajɔnt͡s/
w krzepkich szczypcach skrzypce	Violins in strong claws
/f kʃɛpcix ʃt͡ʃɨpt͡sax skʃɨpt͡sɛ/
Stół z powyłamywanymi nogami‡‡.	Was the table with broken legs
/stuw s pɔvɨwamɨvanɨmi nɔɡami/
(Refren).	(Chorus.)
Pobaw się ze mną…
Pobaw się ze mną w „ż” i „sz”	Let’s play ‘j’ and ‘sh’
/pɔbaf ɕɛ zɛ mnɔw̃ v ʒ i ʃ/
Pobaw się ze mną w „dż” i „cz”	Let’s play ‘j’ and ‘tch’
/pɔbaf ɕɛ zɛ mnɔw̃ v d͡ʒ i t͡ʃ/
A kiedy buzi szeleścić się znudzi	And when the mouth gets bored with rustling
/a cɛdɨ buʑi ʃɛlɛɕt͡ɕit͡ɕ ɕɛ znud͡ʑi/
Posiedzimy sobie w ciszy.       [x3]	We’ll sit in silence for a while
/pɔɕɛd͡ʑimɨ sɔbjɛ f t͡ɕiʃɨ/

*) ‘Rzeszowszczyzna’ or ‘ziemia rzeszowska’ (the Rzeszów district) is the region of Poland in the area of Rzeszów, the city in south-eastern Poland.

**) Ustrzyki Dolne and Ustrzyki Górne are towns in south-eastern Poland (in the Rzeszów district).

***) Hrubieszowszczyzna or the Hrubieszów district is the region of Poland in the Hrubieszów area, i.e. in south-eastern Poland, to the north-east of Ustrzyki Dolna and Ustrzyki Górne.

†) The name of the Pszczyna is an exception to the rule that whenever the sound /ʃ/ or /ʒ/ is heard after a stop consonant (i.e. /b p t d k g/), the digraph ‘rz’ should be written. Pszczyna is a town in southern Poland, to the south of Katowice.

††) These two words (“szosa” and “suchy”) are parts of a popular Polish tongue-twister: “W czasie suszy szosa sucha” /f t͡ʃaɕɛ suʃɨ ʃɔsa suxa/ (‘during the drought any highway is dry’).

†††) “Szemrzżeż” is the imperative second singular of the verb “szemrać” (‘to rustle, to murmur’), additionally with two emphatic particles one after another (szemrz-że-ż). Double emphatic particles are hardly ever used in contemporary Polish, though such forms are grammatically correct.

‡) Orzysz is a small town in northern Poland, in the Mazury area.

‡‡) “Stół z powyłamywanymi nogami” /stuw s pɔvɨwamɨvanɨmi nɔɡami/ (‘a table with broken legs’) is another popular Polish tongue-twister.