149. Alphaville – Lassie Come Home

Ozzy Osbourne i jego rock psychodeliczny może się schować… Oto psychodeliczny synthpop…

Autorami utworu byli wszyscy trzej członkowie Alphaville (Marian Gold, Bernhard Lloyd i Ricky Echolette). Trudny stwierdzić, kto jest odpowiedzialny za sam tekst. Wikipedia podaje, że dyżurnym tekściarzem Alphaville jest Marian Gold. Do nagrania albumu, z którego pochodzi Lassie, wróć! (mianowicie „Afternoons in Utopia”) zaproszono wielu muzyków spoza Alphaville. Gościnnie w Lassie, come home śpiewa Janey (lub Jayney) Klimek. W podlinkowanym wykonaniu śpiewa zapewne Marian Gold, lecz pierwotne wykonanie wydaje mi się o kilka nieb lepsze (kto zna, ten wie): zaśpiewane, lub raczej melorecytowane niżej, delikatniej, bez przesadnej egzaltacji.

Tekst jest prawie w ogóle niezrozumiały, opowiada w zarysie jakąś historię, ale trochę jak w wierszach… Antoniego Framboli (Gałczyński: Poezja drożeje) – nie wiadomo, kim jest Bania. Odwołanie do książki Erica Knighta Lassie, wróć! oraz filmu pod tym samym tytułem z 1943 niewiele mówi, ułatwia jedynie przetłumaczenie tytułu piosenki i refrenu.

Trudne jest wyrażenie „to blow sb cold”. Przykłady użycia tej konstrukcji w Internecie sugerują, że polskim odpowiednikiem jest ‘przewiać kogoś, przeziębić się/kogoś, stojąc na zimnym wietrze’.

Akronim S.M.I².L.E., pisany właśnie tak, z cyfrą 2 w górnym indeksie, odnosi się do słów „Space Migration, Increased Intelligence, [and] Life Extension” (‘kosmiczne migracje, zwiększona inteligencja, [i] dłuższe życie’). Jak widać, akronim nie do przetłumaczenia. Stworzył go Timothy Leary (1920-1996), amerykański psycholog, pisarz i jedna z bardziej wpływowych postaci w popkulturze, zwłaszcza lat 60. i 70. Największą kontrowersję, a także problemy prawne (odbył karę więzienia) wywołały jego terapie z wykorzystaniem narkotyków. Sam zresztą do końca życia zażywał narkotyki. Poza tym on jako jeden z pierwszych w latach 80. założył swoją własną stronę internetową.

Wspomniany akronim zawiera skrótowo ujęte poglądy Leary’ego, wśród których znajdował się m.in. plan kolonizacji innych planet (sam uważał, że gdzieś w latach 90. wyemigruje z tej planety…). Opowiadał się także za koniecznością przedłużania ludzkiego życia i powiększaniem różnych ludzkich umiejętności, czym wpisywał się w ideę transhumanizmu.

Nie mam pojęcia, jak „Lassie…” wiąże się z poglądami Leary’ego, jednak jednego związku między nim a tekstem można dociec: taki tekst mógł zapewne powstać po zażyciu LSD…

Lassie Come Home	Lassie, wróć!
Lonely boy gazing on the afternoon	Samotny chłopak spogląda przed siebie.
People drifting cross the surface of the twilight day	Ludzie suną po powierzchni zapadającego w zmierzch dnia.
There’s a Little Yellow Man, standing by the railway station	Jakiś Mały Żółty Facet stoi przy dworcu.
Painting portraits on the brick walls of Billie Holloway	Maluje portrety Billie Holloway na ceglanych murach.
Lovely Lady S.M.I2.L.E.	Cudowny U.Ś.M.I.E.C.H damy.
Dance, my dear, I’m only operating on “Lassie Come Home”	Tańcz, kochana, ja tylko działam na „Lassie, wróć do domu”.
“This was authentic you” she spoke, “this was authentic you who blew	„To byłeś prawdziwy ty”, powiedziała, „to przez ciebie
me cold”	mnie przewiało”.
He had no chance to realize, it hit her straight between the eyes	Nie mógł wiedzieć, że dostała prosto między oczy.
So I’ve been told	Tak przynajmniej słyszałem.
In the park, she’s giving out some photographs	W parku rozdaje jakieś fotografie.
on which she’s giving out some photos of what she hands around	Na nich daje zdjęcia tego, co ma pod ręką.
“They videoed a ghost tonight”, she said before I turned it out	„Nagrali w nocy ducha”, powiedziała, zanim wyłączyłem.
“It rode an orange paper-bike, and left without a sound.”	„Jechał bezszelestnie na pomarańczowym rowerze z papieru”.
Keep on riding, Sir	Niech pan jedzie dalej.
Open up the door and shout it out: “Lassie Come Home,	Otworzy drzwi i krzyczy: „Lassie, wróć,
Come Home!!”	wróć!”
“This was authentic you?” she spoke, “this was authentic you who blew,	„To byłeś prawdziwy ty?”, spytała, „to przez ciebie mnie przewiało,
who blew me cold”	przewiało mnie”.
I had no chance to realize, it hit her straight between the eyes	Nie mogłem wiedzieć, że trafi ją prosto między oczy.
So I’ve been told	Tak przynajmniej słyszałem.
Lonely Girl dancing in the music-hall	Samotna dziewczyna tańczy na scenie.
Lightning struck her silver starship and turned it into stone	Piorun trafił jej srebrny statek kosmiczny i zamienił w kamień.
And now it’s falling all the time into that void beyond her grey eyes	I teraz spada ciągle w otchłań. Ona to widzi swymi szarymi oczami.
Somewhere a telephone is ringing, but nobody’s at home	A gdzieś dzwoni telefon, lecz nikogo nie ma w domu.
“Hello Junkie-Sweetheart, listen now this is your Captain calling:	„Cześć, kochany ćpunie, słuchaj, tu twój kapitan:
Your Captain is dead.”	Twój kapitan nie żyje”.
Keep on riding, Sir, open up the door and shout it out	Niech pan jedzie dalej, otworzy drzwi i krzyczy
Shout it out...	Krzyczy…
Lassie come home…	Lassie, wróć!...
Lassie come home...	Lassie, wróć!…

148. Kraftwerk – The Hall of Mirrors

Utwór z albumu „Trans-Europe Express”. Tekst napisali Ralf Hütter, Florian Schneider oraz Emil Schult. Dwaj pierwsi są również autorami muzyki. W jednym z wywiadów powiedzieli, że piosenka ma charakter autobiograficzny.

Na uwagę zasługuje oddanie czysto muzycznymi środkami zmieniającego się odbicia, refleksów lub błysków w lustrach, a także wyraźnie słyszalnych przez cały utwór kroków.

The Hall of Mirrors	Sala pełna luster
The young man stepped into the hall of mirrors	Młody człowiek wszedł do sali pełnej luster
Where he discovered a reflection of himself	I odkrył swoje własne odbicie
Even the greatest stars discover themselves in the looking glass [x2]	Nawet największa z gwiazd odkrywa siebie w zwierciadle
Sometimes he saw his real face	Czasem widział swą prawdziwą twarz
And sometimes a stranger at his place	A czasem widział kogoś zupełnie obcego
Even the greatest stars find their face in the looking glass [x2]	Nawet największa z gwiazd odkrywa swą twarz w zwierciadle
He fell in love with the image of himself	Zakochał się w swoim własnym odbiciu
and suddenly the picture was distorted	Lecz wtedy obraz sie wykrzywił
Even the greatest stars dislike themselves in the looking glass [x2]	Nawet największa z gwiazd znienawidzi swe odbicie w zwierciadle
He made up the person he wanted to be	Stał się tym, kim chciał być
And changed into a new personality	I zmienił zupełnie swoją osobowość
Even the greatest stars change themselves in the looking glass [x2]	Nawet największa z gwiazd zmienia samą siebie w zwierciadle
The artist is living in the mirror	Teraz w lustrze jest artysta
With the echoes of himself	Niewiele zostało z jego dawnej postaci
Even the greatest stars live their lives in the looking glass	Nawet największa z gwiazd zaczyna w końcu żyć jak postać w zwierciadle
Even the greatest stars fix their face in the looking glass [x2]	Nawet największa z gwiazd skupia swój wzrok na zwierciadle
Even the greatest stars live their lives in the looking glass [x2]	Nawet największa z gwiazd zaczyna w końcu żyć jak postać w zwierciadle

147. Sinéad O’Connor – Three Babies

To jedna z moich ulubionych piosenek. Tekst napisała sama Sinéad i „postawiła trudne zagadnienie do rozgryzienia”. Internauci w swoich dyskusjach spierali się o ilość dzieci Sinéad w czasie wydania tej piosenki, ilość aborcji, jakim miała się poddać, a także czy koń na filmie zginął, czy był tylko „naćpany”.

Teledysk jednak wyraźnie komplikuje interpretację: nawiązano w nim do znanego w ikonografii przedstawienia Trójcy św. (głowa z trzema twarzami). Pawie pod koniec filmu też wiążą się z symboliką chrześcijańską: w średniowieczu sądzono, że ciało pawi nie rozkłada się, dlatego paw stał się symbolem Jezusa, zmartwychwstania i wieczności Chrystusa i Kościoła.

Z drugiej strony obrazy w tekście są bardzo zmysłowe i erotyczne (zapach, twarz, owinięcie się wokół drugiej osoby). Dodatkowo tłumaczenie utrudnia dwuznaczność zaimka „you”: oznacza albo liczbę pojedynczą, albo mnogą. Jakby tego było mało, troje dzieci raz jest bohaterem w trzeciej osobie („każde z tych / moich trojga dzieci…”), a raz zdaje się być odbiorcą wyznania.

Można by więc przetłumaczyć cały tekst zachowując jednego, zbiorowego odbiorcę i bohatera, czyli interpretując wszystkie zaimki „you” jako odnoszące się do dzieci. Poniżej jednak proponuję tłumaczenie, które trochę komplikuje tekst, a jednocześnie jest zgodne z interpretacją, nazwijmy ją trynitariańską, czyli „you” jako jedna osoba.

Skojarzenia erotyczno-zmysłowe jak najbardziej dozwolone.

Tekst: „LyricsDomain” (http://www.lyricsdomain.com/19/sinead_oconnor/three_babies.html). Wideo: „YouTube”.

Three Babies	Troje dzieci
each of these	Każde z moich
my three babies	Trojga dzieci
I will carry with me	Zabiorę z sobą
for myself	Dla pewności
I ask no one else will be	Pytałam innych, lecz nikt
mother to these three	Nie chciał być ich matką
and of course	I jeszcze
I’m like a wild horse	Ja jak szalony koń
but there’s no other way I could be	Ale nie potrafię inaczej
water + feed	Woda i chleb
are not tools that I need	To nie narzędzia, którymi
for the thing that I’ve chosen to be	Postanowiłam się zmienić
in my soul	W duszy
my blood + my bones	Krwi i kościach
I have wrapped your cold bodies around me	Owinęłam się twoim zimnym ciałem
the face on you	Twoja twarz
the smell of you	Zapach twój
will always be with me	Zawsze będą ze mną
each of these	Każde z moich
my three babies	Trojga dzieci
I was not willing to leave	Nie chciałam ich opuścić
though I tried	Choć próbowałam
I blasphemed + denied	Przeklinałam, okłamywałam samą siebie
I know they will be returned to me	Wiem, że jednak do mnie wrócą
each of these	Każde z moich
my babies	Trojga dzieci
have brought you closer to me	Zbliżyły cię do mnie
no longer mad like a horse	Już spokojniejsza, czasem tylko
I’m still wild but not lost	Wybucham, ciągle jednak
from the thing that I’ve chosen to be	Pragnę się zmienić
and it’s ‘cos you’ve thrilled me	I choć przez ciebie drżę
silenced me	Wciąż milczę
stilled me	I jestem spokojna
proved things I never believed	Przez ciebie wierzę, w co nie wierzyłam wcześniej
the face on you	Twoja twarz
the smell of you	Zapach twój
will always be with me.	Zawsze będą ze mną

146. Patric McCabe, Gavin Friday – Angel

Gavin Friday to piosenkarz, tekściarz i malarz, a także aktor irlandzkiego pochodzenia. Jego „Anioł” dowodzi, że nawet najprostszy tekst może stać się częścią ciekawego i dobrego utworu, którego wartość zwiększa jeszcze teledysk w reżyserii Mike’a Lipscombe’ego, w którym Friday – jak sam przyznał w jednym z wywiadów – nawiązuje do filmu 8½ Federica Felliniego (motyw latania i przywiązania za nogę).  Całość tworzy niesamowicie surrealistyczny, lecz mimo to spójny i dający się zinterpretować obraz.

Tekst napisany przez Patricka McCabe’a, irlandzkiego pisarza znanego z brutalnych i mrocznych powieści – pochodzi z oficjalnej strony Fridaya (http://gavinfriday.com/1995/12/01/album-lyrics-shag-tobacco). Wideo ze strony „Greektube” (http://www.greektube.org/index.php?Itemid=2&id=46113&option=com_content&task=view). Było też jakiś czas temu opublikowane na stronie Gavina (http://gavinfriday.com/).

angel	Anioł
angel…. hold on to me, love is all around me	Aniele… trzymaj się mnie, miłość wszędzie wokół
angel…. hold on to me	Aniele… trzymaj się mnie
oh come…. closer to me…. don’t go, don’t leave me	O, podejdź… bliżej… Nie odchodź, nie zostawiaj mnie
angel…. hold on to me, love is all around me	Aniele… trzymaj się mnie, miłość wszędzie wokół
so silent your love, like the stars above	Tak cicho twa miłość, jak gwiazdy nade mną
so silent your love…. hold on…. hold on…. to me	Tak cicho twa miłość… trzymaj się… trzymaj się… mnie
angel…. hold on to me, i call, call out to you	Aniele… trzymaj się mnie, wołam, wołam cię
it’s paradise, you take me to	Do raju ty zabierzesz mnie
’cause my love for you love will always be	Bo moja miłość do ciebie, miłość na zawsze

145. Enya, Roma Ryan – I Want Tomorrow

Mniej znany utwór Enyi z jej pierwszego albumu pt. „Enya” (1987), który później został powtórnie wydany jako „The Celts” (1992). Tekst jak zwykle autorstwa Romy Ryan.

Tekst – „LyricsFreak”, http://www.lyricsfreak.com/e/enya/#share. Teledysk – „YouTube”.

I Want Tomorrow	Pragnę jutra
Dawn breaks, there is blue in the sky.	Wstaje świt, niebo błękitnieje.
Your face before me though I don’t know why.	Twoja twarz przede mną, lecz nie wiem czemu.
Thoughts disappearing like tears from the moon.	Myśli znikają jak łzy z księżyca.
Waiting here, as I sit by the stone.	Czekam tu, przysiadłszy na kamieniu.
They came before me, those men from the sun.	Byli tu wcześniej, ci mężczyźni ze słońca.
Signs from the heavens say I am the one.	Znaki na niebie mówią, że zostałam wybrana.
Now you’re here, I can see your light,	Teraz jesteś tutaj; widzę twoje światło,
this light that I must follow,	za tym światłem muszę pójść,
You – you may take my life away	Ty, ty możesz odebrać mi życie
so far away.	na zawsze.
Now I know; I must leave your spell	Teraz wiem, musze porzucić twe zaklęcie
I want tomorrow.	pragnę jutra.

144. The Temptations, Adamski & Seal, George Michael – Killer, Papa Was a Rolling Stone

Killer (1990) i Papa Was a Rolling Stone (1972) to przykład chyba rzadkiego łączenia dwóch szlagierów w jeden. George Michael wykorzystał podkład rytmiczny z Killera zespołu Adamski & Seal i zaśpiewał tę piosenkę, a następnie Papa Was a Rolling Stone grupy The Temptations.

Tytuł piosenki Adamskiego i Seala odnosi się do samotności, która wg autora tekstu, Adama Tinleya, zabija nas wszystkich.

Na uwagę zasługuje teledysk do coveru Georga Michaela w reżyserii Marcusa Nispela. Sugeruje on, że prawie cały tekst zbudowany jest ze sloganów reklamowych, nazw marek produktów. A więc jest płytki i czysto komercyjny. Można to jednak interpretować też inaczej: reklama żeruje wręcz na języku potocznym (a takim napisano obie piosenki), czerpiąc z niego często używane zwroty, bym tym łatwiej dotrzeć do odbiorcy. Zresztą w świetle teorii intertekstualności i tak mówimy nie swoim językiem, lecz innymi tekstami, które kiedyś usłyszeliśmy. Więc do pewnego stopnia mówimy również językiem reklam. Obie interpretacje prowadzą jednak to tego samego wniosku: język ulega spłyceniu. Nawet jeśli opisuje problemy trudne i ważne, to przez fakt, że codziennie słyszymy miałkie teksty i tekściki, na inne użycia języka patrzymy właśnie przez pryzmat tych dennych użyć. Tym samym wszystko traci swoją głębię.

Ciekawe jest też oryginalne wykonanie Papa Was a Rolling Stone. Członkowie The Temptations pokazują w nim swoje możliwości wokalne, przez co ma się wrażenie, jakby dzieci tytułowego papy prowadziły dialog ze swoją matką. Zauważalne są również zróżnicowane instrumentarium i bogata linia melodyczna, zwłaszcza solówki na gitarach i trąbce.

Tekst coveru Georga Michaela – “[Live] Lyrics”, http://artists.letssingit.com/george-michael-lyrics-killer-papa-was-a-rolling-stone-live-n4bzh73. Filmy pochodzą ze strony „YouTube”.

Killer	Co nas zabija
So you want to be free	A więc chcesz być wolny
To live your life the way you wanna be	I żyć tylko tak, jak chcesz
Will you give if we cry	Ale czy będziesz w stanie dać, gdy zapłaczemy?
Will we live or will we die	Ale czy będziemy żyć czy nie?
Tainted hearts heal with time	Splamione serca z czasem wydobrzeją
Shoot bad love so we can	Więc zniszcz złą miłość, byśmy mogli
Stop the bleeding	Powstrzymać krwawienie z naszych ran
Solitary brother, is there still a part of you that	Samotny bracie, czy jeszcze jakaś cząstka ciebie
Wants to live	Pragnie żyć?
Solitary sister, is there still a part of you that	Samotna siostro, czy jeszcze jakaś cząstka ciebie
Wants to give	Pragnie dawać?
Solitary brother…
If we try to live our lives	Jeśli spróbujemy żyć
The way we wanna be	Tylko tak, jak chcemy
Solitary brother…
Racism in among future kings can only lead to no good	Rasizm u przyszłych władców do niczego dobrego nie doprowadzi
And besides, all our sons and daughters already	Zresztą nasi synowie i córki i tak
Know how that feels	Już go zaznali
Papa Was a Rolling Stone	Tata był włóczęgą
It was the third of September	To było trzeciego września,
That day I’ll always remember, yes I will	Nigdy nie zapomnę tego dnia, nigdy,
‘Cause that was the day that my daddy died	Bo właśnie tego dnia umarł mój tata
Never had a chance to see him, no	Nigdy nie miałem okazji go poznać, nie,
Never heard nothin’ but bad things about him	Zawsze słyszałem tylko złe rzeczy na jego temat,
Mama, I’m depending on you to tell me the truth	Mamo, tylko ty możesz powiedzieć mi prawdę,
Mama just hung her head and said	Mama tylko pokiwała głową i powiedziała:
Papa was a rollin’ stone	Tata był włóczęgą,
Wherever he laid his hat was his home	Jego dom był tam, gdzie położył swój kapelusz,
(And when he died)	(A kiedy umarł)
All he left us was alone	Zostawił nam tylko samotność
Hey, mama, is it true what they say	Mamo, to prawda, co mówią,
That papa never worked a day in his life	Że tata nie przepracował ani jednego dnia?
Some bad talks going around town sayin’	Krążą jakieś złośliwe plotki,
Papa had three outside children	Że tata miał troje nieślubnych dzieci
And another wife	I inną żonę,
That ain’t right	To nie prawda?
Heard some talks about papa doing some storefront preaching	Słyszałem, że tata wygłaszał jakieś kazania na ulicach,
Talkin’ about saving souls and all the time leaching	Gadał o zbawieniu duszy i że ciągle trzeba się oczyszczać,
And dealing in the dirt	Że robił brudne rzeczy,
Stealin’ in the name of the Lord	Kradł w imię Pana Boga,
But mama she just said	Ale mama powiedziała tylko
Papa was a rollin’ stone…
Say, I heard my papa was a jack of all trades	Mamo, podobno tata imał się wszystkiego
Is that what sent papa to an early grave?	Czy to wpędziło go do grobu?
Folks say papa would beg, borrow or steal just	Ludzie mówią, że tata żebrał, pożyczał i kradł
To pay his bills	By spłacać długi
Hey, mama, folks say papa was ever much on thinkin’	Mamo, ludzie mówią, że tata nie był zbyt mądry
Spent most of this time chasin’ women and drinkin’	Przeważnie tylko uganiał się za kobietami i pił alkohol
But mother, I’m depending on you to tell me the truth	Ale mamo, tylko ty możesz mi powiedzieć prawdę
But my mama she just said	A mama powiedziała tylko
Papa was a rollin’ stone…
But my mama she said	Ale mama powiedziała tylko
Papa was a rollin’ stone…
All he left us [x2]	Zostawił nas samych
Can you believe he left us?	Uwierzysz, zostawił nas?
All alone yeah [x3]	Zostawił samych
Yeah

The Temptations – Papa Was a Rolling Stone

Adamski & Seal – Killer

Wersja George’a Michaela