183. Agnieszka Osiecka (lyrics), Ewa Błaszczyk (vocals), Jerzy Satanowski (music) ‒ Orszaki, dworaki (Processions, successions)

Another very famous song by Agnieszka Osiecka. This time about history, very passionately sung by Ewa Błaszczyk, a Polish actor and singer.

Orszaki, dworaki	Processions, courtiers	Processions, successions,
	(literal translation)
Historio, historio	History, history,	History, history.
cóżeś ty za pani,	What a lady are you	What are you? A creature.
że dla ciebie giną,	That for you	Killing all that young boys.
że dla ciebie giną	That for you	Killing all that young boys.
chłopcy malowani.	Boys die, pretty as a picture	Pretty as a picture.
Orszaki, dworaki,	Processions, courtiers	Processions, successions,
szum pawich piór!	Sough of peacock tails	Sough, peacock tails.
Orszaki, dworaki,	Processions, courtiers	Processions, successions,
szum	Sough	Sough.
Historio, historio,	History, history	History, history.
czarna dyskoteko,	A dark discotheque	Yours are bloody stages.
nie pozwalasz wytchnąć	You won’t let	That keep still on the go.
ludziom ani wiekom.	People nor ages have a rest	Both humans and ages.
Orszaki, dworaki…
Historio, historio,	History, history,	History, history.
Ty macocho nasza	You, our stepmother	You are our stepmother.
Tak nam dałaś mało	You’ve gave us so little	You have learnt us only.
Oprócz Ojczenasza	Apart from ‘Our Father’	How to prey ‘Our Father’.
Orszaki, dworaki…
Historio, historio,	History, history	History, history.
cóżeś ty za matnia,	What an imbroglio are you	You dreadful playroom.
pchamy się na scenę,	We jostle onto the stage	We are heading stage.
a to jeszcze szatnia.	But it’s just the cloakroom	But it’s still the cloakroom.
Orszaki, dworaki…
Historio, historio,	History, history	History, history.
jaka w tobie siła,	What strength is in you	What strength you have.
żeś ty całe światy	That you have wiped	That so many worlds.
z mapy poznosiła.	All world off the map	You’ve wiped off the map.
Orszaki, dworaki…
Historio, historio	History, history	History, history.
Ty ballado gorzka	You bitter ballad	Idle’s your pretence.
Czemu stale rosną	Why your own costs	Why still is growing.
Twoje własne koszta	Are still growing?	Your own vast expense?
Orszaki, dworaki…
Historio, historio,	History, history	History, history.
tania z ciebie dziewka,	You are a cheap wench	Cheap is your glory.
miała być canzona,	It was supposed to be a conzone	Your canzone is just.
a jest stara śpiewka.	But it’s the same old story	The same old story.
Orszaki, dworaki…
Historio, historio,	History, history	History, history.
tyle w tobie marzeń,	So many dreams are within you	Yours are holy altars.
często ciebie piszą	You’re often written	You are often written.
kłamcy i gówniarze.	By liars and snots	By scoundrels and liars.
Orszaki, dworaki…
Historio, historio,	History, history	History, history.
ty żarłoczny micie,	You greedy myth	You have no feelings.
co dla ciebie znaczy	What does a single human life	For you has no value.
jedno ludzkie życie?	Mean to you?	Single human being.

182. Chłopcy z placu broni, Bogdan Łyszkiewicz (lyrics) – Kocham wolność (Freedom I love)

One of the best known hits of the Polish band Chłopcy z placu broni (Weaponfield boys) from its debut album “O! Ela” (Oh! Betty) published in 1990. It’s a bit strange to listen to this song knowing that its author and singer, Bodan Łyszkiewicz, died ten years later in a car accident. What makes this song beautiful is probably its simplicity. It describes freedom in only few words covering what is most important about freedom, namely its value exceeding everything else. What we are, what value do we have, what can we do, it’s all nothing compared with freedom.  

The translation is not quite literal, but I wanted the lyrics to be a bit melodious or maybe even possible to be sung.

Kocham wolność	I love freedom
Tak niewiele żądam	So little I need
Tak niewiele pragnę	So little I want*
Tak niewiele widziałem	So little I’ve seen
Tak niewiele zobaczę	So little I’ll see
Tak niewiele myślę	So little I think
Tak niewiele znaczę	So little I mean**
Tak niewiele słyszałem	So little I’ve heard
Tak niewiele potrafię	So little I can
Wolność kocham i rozumiem	Freedom I love 'n understand
Wolności oddać nie umiem	Freedom loss I cannot withstand***
Tak niewiele miałem	So little I’ve had
Tak niewiele mam	So little I have
Mogę stracić wszystko	I may lose it all
Mogę zostać sam	I may be alone
Wolność…	Freedom…
Tak niewiele miałem	So little I’ve had
Tak niewiele mam	So little I have
Mogę rzucić wszystko	I may leave it all
Mogę zostać sam	I may be alone
Wolność…	Freedom…

*) Actually, it should be ‘so little I demand; so little I desire’, but the words I’ve used also imply demanding and desiring.

**) Here, more correct translation would be ‘so little I matter’, but English verb ‘to mean’ has the other meaning of implying, suggesting something.

***) I changed the meaning a bit here as well, but in order to maintain the rhyme in this stanza. I feel that’s better than literal translation ‘freedom I love and understand; freedom I cannot give up’.

181. Agnieszka Osiecka (lyrics), Barbara Dziekan (vocals) – Ulica japońskiej wiśni (The Street of the Cherry Blossom)

One of the most famous of Agnieszka Osiecka’s songs. And probably it hasn’t been translated into English. And it’s a pity.

In her song, Osiecka used a symbol combined with a metaphor. The reference to the Country of the Cherry Blossom may symbolize the exotic, the distant and the most charming. It is difficult to establish precisely what is that exactly. Most generally it can be a dream, a desire. That is the very nature of a symbol, namely that we are unable to ascertain precisely its meaning.

The metaphorical juxtaposition is based on substituting the usual word ‘country’ in the common phrase ‘the Country of the Cherry Blossom’. The word in question was replaced by ‘street’ and thus the combination ‘the street of the cherry blossom’ needs explanation since the meanings of each element have been put together. The word ‘street’ may also be recognized as a symbol because it is the human ‘device’ used, in a manner of speaking, to achieve one’s purpose, the purpose usually being a destination.

Ulica japońskiej wiśni	The street of the Cherry Blossom
Szare ulice, szare balkony,	Streets are gloomy, balconies as well
z widokiem na inne szare balkony.	Still facing another balconies as well
Szare żony, szare spódnice,	Wives are gloomy, and skirts are the same
z widokiem na nowe szare spódnice.	Still facing new other dull skirts again
Gdzieniegdzie jeszcze kocie łby,	And in some places are cobblestones
a w kocich łbach kocie sny.	And cobble dreams in these stones
Ulica japońskiej wiśni,	The street of the cherry blossom
niech ci się przyśni co jakiś czas.	Let it be dreamt in every now
Ulica japońskiej wiśni,	The street of the cherry blossom
niech się wymyśli w purpurze gwiazd.	So be invented in purple stars
Purpurą do góry, purpurą w dół,	With purple up, or purple down
na końcu purpury Kanada i księżyc na stół.	With purple’s end, Aurora with Moon, they will tell
Szare kominy, ptaki bezskrzydłe,	Those dull chimneys, birds without wings
z widokiem na inne ptaki bezskrzydłe.	Viewing another birds without wings
Szare serca, biedne liczydła,	Those dull hearts, poor abaci
z widokiem na randkę z innym liczydłem.	Viewing dates with another poor one
Gdzieniegdzie jeszcze małe drzwi,	Here and there are small doors,
a w małych drzwiach śmieszne sny.	And there's a dream that’s silly too.
Ulica japońskiej wiśni…

180. Lusine – Twilight

	Twilight*	Wieczór
1	What do you know about the ancient,	Co ty wiesz o przeszłości
	What do you know about the future**	Co ty wiesz o przyszłości
	Why these serious questions,	Po co te mądre kwestie
	Why not forget directions.***	Po co nam te kierunki
5	What do you know about the ancient,
	What do you know about the future
	Why not forget directions, for awhile****	Po co nam te kierunki, cały czas
	Let’s reach twilight	Byle do wieczora
	Sun, winter premiere*****	Lecz zima idzie
10	For a day, tonight to lay	Na dzień, dwa, na noc, by spać
	What do you know about the ancient…
	What do you know about the ancient…
	For awhile	Cały czas
	One day, tonight to lay	Na dzień, na noc, by spać
15	(for awhile, for awhile)	(Cały czas, cały czas)
	Between beauty and dreams	Między pięknem a snem
	(Twilight)	(Wieczór)
	Twilight, Twilight, Twilight	Wieczór, wieczór, wieczór
	Twilight, Twilight, Twilight

Nie jestem pewien, kto jest autorem tekstu. Być może sam Jeff McIlwain (alias Lusine – http://www.lusineweb.com). W utworze słyszymy Vilję Larjosto. Okładkę do singla zaprojektował Michael Cina (http://ghostly.com/releases/twilight).

Analiza i interpretacja

To nie prawda, że tekst bardzo prosty, minimalistyczny nie może mieć żadnego sensu. Wystarczy trochę czasu poświęcić na jego analizę. „Twilight” jest interesujące ze względu na świetne połączenie śpiewu z dźwiękiem. Tego typu kombinacje nie mogą powstać w oparciu o rozbudowany tekst, bo wówczas będzie on przytłaczał muzykę, która będzie jedynie tłem do wiersza (por. poezję śpiewaną). Jeśli jednak muzyka ma być ważniejsza, to najlepiej wówczas zrezygnować z tekstu, który zawiera swoje, odrębne sensy. W „Wieczorze” tekst wygląda na bardzo dobrze wtopiony w dźwięki i nie narzuca się własnymi wielkimi znaczeniami. Nie znaczy to – jak już napisałem – że nie ma żadnych spójnych znaczeń. 

Wieczór, czy też zmierzch, nabiera niezauważenie symbolicznych znaczeń w tej piosence, ale dopiero gdy spróbujemy skonstruować jakąś hipotezę interpretacyjną. Cały tekst otwierają dwa pytania, które w swoim kształcie przypominają pytania retoryczne zadawane przed dorosłych (lub przynajmniej starszych) – młodszym: „co ty możesz wiedzieć… o zabijaniu”. Na przykład.

Kolejne dwie linijki to jakby odpowiedzi zapytanego: po co te mądre (poważne) pytania i czy nie moglibyśmy choć na chwilę zapomnieć o kierunkach, jakie wynikają z tych mądrych pytań. 

W wersach 8, 9 i 10 można znów zauważyć dialog osoby starszej/rozsądnej z marzycielem: „dotrwajmy do wieczora, tylko dzisiaj, tylko na noc”, ale przecież teraz jest słońce, lecz szybko zbliża się zima (zimy premiera).

Wers 16 powinien przynieść rozwiązanie: wieczór to granica między dwiema sferami: mądrych pytań i ich porzucenia na rzecz snu. Jednak pojawia się pytanie, jak dopasować dychotomię piękna i snów do dnia i nocy? Czy tylko to, co w dzień, jest piękne, a to, co w nocy, to sen? Po co te mądre kwestie? Po co nam te kierunki?...

Tłumaczenie

*) Dosłownie ‘zmierzch’, jednak najbliższym dwusylabowym odpowiednikiem w języku polskim jest właśnie „wieczór”. 

**) Dosłownie ‘co ty wiesz o starożytnych / co ty wiesz o przyszłych [ludziach, czasach?]’, jednak być może chodziło o zestawienie antonimów posiadających tę samą liczbę sylab, by z jednej strony pokazać i kontrast, i podobieństwo. Nie da się tego zrobić idealnie w języku angielskim – por. antonimy „future” ‘przyszłość’ i „past” ‘przeszłość’ – można natomiast w polskim: „przyszłość” i „przeszłość” różnią się tylko jedną głoską.

***) Dosłownie ‘po co te poważne pytania / czemu by nie zapomnieć o kierunkach’.

****) Dokładniej ‘czemu by nie zapomnieć o kierunkach, na chwilę’.

*****) Dokładniej ‘słońce, zimy premiera’.

179. Maciej Zembaty – Ballada o Imogenie (The Ballad of Imogena)

	Ballada o Imogenie	The Ballad of Imogena
1	Zaraz, już zacznę już za chwilę	Just now, just now I’ll begin
	Straszną balladę o pewnej dziewczynie,	The scary song about one girl
	Która niestety już od urodzenia	Who unfortunately at her birth
	Nosiła dźwięczne imię Imogena	Was named vibrantly ‘Imogena’
5	Zawsze chodziła ubrana na biało,	She was always dressed in white
	Cała na biało, nic nie wystawało	All in white, nothing sticks out
	Poza tym trzeba dodać, że panienka	And the girl, what is more,
	Fizycznie była nieźle rozwinięta	Was physically well built
	Dokładnie nie wiem, tak bez centymetra,	I’m not sure without a measuring tape
10	Miała w ramionach gdzieś półtora metra,	Her shoulders was five feet wide
	Wzrostu pół metra, duże czarne oczy	Two feet tall and big black eyes
	I bardzo długi cieniutki warkoczyk*	And wearing a very long pigtail
	Każdy jej z drogi schodził i to szybko**	Everybody gets out of her way fast
	Ona duszyczkę miała romantyczną,	Though she was romantic by nature
15	Ale tej cechy/duszyczki nikt w niej nie dostrzegał,***	But nobody sees that trait in her
	Nad czym bolała nieraz Imogena	Imogena bemoaned the sad fact
	I tak to trwało aż wreszcie się stało	And so it lasted until it happened
	W końcu się biedne dziewczę zakochało	Until the poor girl fell in love
	A on był łajdak, starszy już mężczyzna	But he was a bastard and an older man
20	Przy tym żonaty i w dodatku Ignac	Also was married and he’s name was Ignac
	Bardzo brutalnie obszedł się z dziewczęciem	He was very cruel toward the girl
	Zaraz jak tylko spostrzegł co się święci	Soon he saw what was going on
	Nawet powiedział jej ten straszny człowiek	Even that dreadful man said to her
	„Ja, Imogeno, niestety ni mogę”****	Sadly, Imogena, I’m not able to…
25	Z tego wszystkiego jeszcze bardziej zbrzydła	Because all of that she got uglier
	Przeżyć nie mogła, że ją Ignac wygnał	Couldn’t believe Ignac kicked her out
	Odtąd wyłącznie już o zemście marzy	From now on she only seeks revenge
	I bardzo często patrzy w kalendarzyk	And very often checks her diary
	Pod koniec stycznia po krótkiej modlitwie	Somewhere in January, after a prayer
30	Na starym pasku wyostrzyła brzytwę	She honed a razor on some old belt
	Ucięła sobie sama całą głowę	Then cut her head off only by herself
	Żaden by tego nie zrobił fachowiec	There’s not an expert who’d do it better
	W pobliskim sklepie wyprosiła skrzynkę,	In a nearby shop she asked for a box
	Włożyła głowę, zrobiła przesyłkę	Put in the head and made a parcel
35	Na pocztę główną ledwo to zaniosła,	She barely took it to the main post office
	Potem umarła, ale paczka poszła	And then she died, but the parcel went
	Doszła. Ze sznurkiem szarpie się Ignacy	Reached Ignacy, who struggled with the string,
	Wreszcie, otworzył, stanął tak i patrzy	Finally, he opened it and looked in shock
	„Nie spodziewałem, że ta dziewczyna	‘I didn’t expect that this girl would ever
40	Będzie pamiętać o mych imieninach”	Remember about my name day’

“The Ballad about Imogena” is an example of Zembaty’s black or dark humour. The story seems grotesque with amassed  motifs of very ugly girl with an unpopular name, together with an old, married, and impotent  lover (also having a rather rare name, at least nowadays). 

Cutting Imogena’s head off only spices the ballad up.  Ignacy’s horror after he realized that the head of Imogena was actually her gift of Ignacy’s name day shows the black humour of the song. 

Translation and analysis

*) The whole description of Imogena is rather a chilling depiction of a monstrosity…

**) … so obviously everyone runs away at the sight of her.

***) Literally: she had the soul of a romantic / but no-one saw the soul/this trait in her.

****) A reference to Ignac’s impotency. Here we have a nice play on words: the name Imogena /imɔɡɛna/ is similar to “ni mogę” /ni mɔɡɛ/. “Ni” is a dialect form of “nie” meaning ‘no’.