Blog poświęcony tłumaczeniu, językom, analizie i interpretacji tekstów...

31 stycznia 2010

Queen – Innuendo

Klasyka rocka — Queen. Mój ulubiony utwór, również ze względu na teledysk do niego (ach, te animacje).

Tekst wydawałoby się banalny, skonstruowany dokładnie wg „schematu piosenkowego”: co ślina na język (czyt. długopis), byle się dało zaśpiewać i było ciekawe. I owszem, takie sprawia wrażenie, ale co z tą insynuacją? I chodzeniem po linie?

Insynuacji jest oczywiście pełno w zdaniach podrzędnych (od „gdy” i „jeśli”). Tekst ma kilka płaszczyzn, co udało się oddać reżyserowi teledysku: kino – scenografia (niebo, pustynia, wzniosłe pytania i stwierdzenia natury filozoficznej), maski i zabawa błaznów – „możesz być, czymkolwiek tylko chcesz”, wiejska zabawa – „insynuacja”. Wspomniana podniosłość (i kino w teledysku) stanowi klamrę.

Innuendo

Insynuacja



While the sun hangs in the sky and the desert has sand

Gdy słońce wisi na niebie i pustynia ma piach

While the waves crash in the sea and meet the land

Gdy fale zderzają się na morzu i witają ląd

While there’s a wind and the stars and the rainbow

Gdy wieje wiatr, gwiazdy świecą i błyszczy tęcza

Till the mountains crumble into the plain

Póki góry nie upadną w równinę

Oh yes we’ll keep on tryin’

O tak, będziemy próbować

Tread that fine line

Przejść po tej linie

Oh we’ll keep on tryin’ yeah

O tak, będziemy próbować

Just passing our time

Spędzając nasz czas



While we live according to race, colour or creed

Gdy żyjemy zgodnie z rasą, kolorem skóry lub wyznaniem

While we rule by blind madness and pure greed

Gdy rządzimy kierowani ślepym szaleństwem i czystą chciwością

Our lives dictated by tradition, superstition, false religion

Through the eons, and on and on

Naszym życiem rządzi tradycja, przesąd, fałszywa religia

Przez wieki, bez końca

Oh yes we’ll keep on tryin’

O tak, będziemy próbować

We’ll tread that fine line

Przejść po tej linie

Oh we’ll keep on tryin’

O tak, będziemy próbować

Till the end of time

Aż do końca czasu

Till the end of time




Through the sorrow all through our splendour

Przez smutek, wszystko przez naszą świetność

Don’t take offence at my innuendo

Niech cię nie urazi moja insynuacja



You can be anything you want to be

Możesz być czymkolwiek tylko chcesz

Just turn yourself into anything you think that you could ever be

Zmień się tylko w to, czymkolwiek zawsze chciałeś być

Be free with your tempo, be free be free

Bądź wolny w swym rytmie, bądź wolny, wolny

Surrender your ego – be free, be free to yourself

Poddaj swe ego – bądź wolny, wolny, dla siebie



Oooh, ooh


If there’s a God or any kind of justice under the sky

Jeśli jest Bóg lub jakaś inna sprawiedliwość pod słońcem

If there’s a point, if there’s a reason to live or die

Jeśli jest sens, jeśli jest powód, by żyć lub nie

If there’s an answer to the questions we feel bound to ask

Jeśli jest odpowiedź na pytania, które musimy zadawać

Show yourself – destroy our fears – release your mask

Ukaż się, zniszcz nasze lęki, zrzuć swą maskę

Oh yes we’ll keep on trying

O tak, będziemy próbować

Hey tread that fine line

Przejść po tej linie

Yeah we’ll keep on smiling yeah

Tak, z uśmiechem na twarzy

And whatever will be — will be

A co będzie, to będzie

We’ll just keep on trying

Będziemy stale próbować

We’ll just keep on trying


Till the end of time

Do końca czasu

Till the end of time


Till the end of time





30 stycznia 2010

Dead Can Dance - The Carnival is Over



„Into the Labyrint” było albumem stworzonym oddzielnie przez dwoje muzyków, Lisę Gerrard i Brendana Perry’ego. Oddzielnie, to znaczy każdy z utworów jest samodzielnym dziełem tylko jednego z nich. „The Carnival is Over” jest akurat piosenką Brendana. Moim zdaniem najlepszą, choć trochę jakby obok etniczno-historycznego nurtu Dead Can Dance.
Tekst jest nastrojowy i niebanalny, co w dzisiejszych czasach nie często się zdarza. Szczególnie interesujący jest symbol karnawału i przestrzeń podzielona na „zewnętrze” („za oknem”) z chmurami, kwiatami i cyrkiem i „wnętrze” (skoro jest „outside”, to tylko w opozycji do „inside”) — przestrzeń podmiotu lirycznego i drugiej osoby (tekst angielski nie precyzuje płci, co starałem się oddać w tym niepoetyckim tłumaczeniu — zwiększa to tajemniczość).
Nie można nie wspomnieć tutaj o równie genialnym teledysku, doskonale oddającym — tradycyjnymi trikami telewizyjnymi, a nie wymyślnymi efektami specjalnymi i grafiką komputerową — to, o czym mniej więcej w danym momencie śpiewa Brendan Perry.


The Carnival is Over
Karnawał skończony
Outside
Za oknem
The storm clouds gathering,
Zgromadzenie chmur
Moved silently along the dusty boulevard.
Sunące cicho zakurzonym bulwarem.
Where flowers turning crane their fragile necks
Gdzie kwiaty wyciągają swe kruche szyje
So they can in turn
By móc kolejno
Reach up and kiss the sky.
Dosięgać pocałunkami nieba.
They are driven by a strange desire
Dziwne pragnienie kieruje nimi
Unseen by the human eye
Ludzkie oko go nie widzi
Someone is calling.
Ktoś ciągle woła.
I remember when you held my hand
Pamiętam tamtem uścisk dłoni
In the park we would play when the circus came to town.
Bawiliśmy się w parku, gdy do miasta przyjechał cyrk.
Look! Over here.
Patrz! To tutaj.
Outside
Za oknem
The circus gathering
Zgromadzenie cyrkowe
Moved silently along the rainswept boulevard.
Sunące cicho po bulwarze zmywanym deszczem
The procession moves* on the shouting is over
Procesja sunie naprzód, krzyki ustają
The fabulous freaks are leaving town.
Fantastyczne dziwy uchodzą z miasta.
They are driven by a strange desire
Dziwne pragnienie kieruje nimi
Unseen by the human eye.
Ludzkie oko go nie widzi
Someone is calling.
Ktoś ciągle woła.
The carnival is over.
Karnawał skończony.
We sat and watched
Siedzieliśmy wpatrzeni
As the moon rose again
We wschodzący znów księżyc
For the very first time.
Zupełnie pierwszy raz
*) W tekstach dostępnych w Internecie jest tutaj czas przeszły „moved”, jednak w samym utworze Brendan Perry śpiewa wyraźnie „moves”, co się zgadza z całością sytuacji lirycznej.