Blog poświęcony tłumaczeniu, językom, analizie i interpretacji tekstów...

29 czerwca 2011

176. Maciej Zembaty (lyrics, vocals) – Onuce (Foot Wrappings)




Onuce
Foot Wrappings



1
Nic tak nie śmierdzi jak moje onuce
Nothing stinks so much as do my foot wrappings

Od roku już nie zmieniane
Which I’ve not changed since last year




Jak się służba skończy
When I do my service

Do domu wrócę
I’ll go back home
5
Spać się położę na sianie
And go to sleep in the hay




Nic tak nie śmierdzi…
Nothing stinks so much…




Jak mnie nie zechcesz
If you reject me

To cię porzucę
I'll gonna leave you

I znów żołnierzem zostanę
And join the army again



10
Nic tak nie śmierdzi…
Nothing stinks so much…




Pisać nie umiem
I can’t write yet

Lecz się nauczę
But I'll soon learn

I list ode mnie dostaniesz
And send you a letter




Nic tak nie śmierdzi…
Nothing stinks so much…



15
Siostrze się nie dam
Won’t let my sister

Poświęcić nauce
Devote me to science

Lecz sam docentem zostanę
I’ll get some chair by myself




Nic tak nie śmierdzi…
Nothing stinks so much…




Choremu ojcu
As for my sick dad
20
Cierpienia skrócę
To ease his pain fast

W łeb go pierdolnę polanem
I’ll whack the fucker with a log




Nic tak nie śmierdzi…
Nothing stinks so much…




A znów jeden kolega
And there’s that mate of ours

Jest najmilszy w grupie
Who’s the most kind
25
Gdyż nogi ma amputowane
‘Couse he had his legs amputated




Nic tak nie śmierdzi…
Nothing stinks so much…




Jak mnie zabiją
And if I get killed

Płakać nie musisz
Don’t cry for me

Smród zawsze po mnie zostanie
The stench'll remain when I’m gone



30
Nic tak nie śmierdzi…
Nothing stinks so much…

Zembaty’s ‘Foot Wrappings’ is the most famous parody of soldiers’ songs, which were very popular in Poland during the Polish People’s Republic’s period.  Choice of this author at this time seems obvious not only because I was considering to translate some of his songs, but also because of the fact that Maciej Zembaty passed away only a few days ago due to a cardiac arrest. 

The aforementioned soldiers’ songs were so popular and popularized by the communist authorities in Poland that even soldiers’ songs’ festivals were organized. They were one of the characteristics of Polish People’s Republic. As far as I can remember, the songs in questions were rather schematic and of little content. They used to extol the wonderfulness of soldier’s life by means of simple and repeated motifs like the oath ceremony or a girl waiting for the soldier to come back from the army.

Zembaty in ‘Foot Wrappings’ exploits these motifs but in a parodic manner. The main theme of the song does not refer to soldiers’ adventures or ups and downs of soldier’s life, but to a thing well-known by soldiers at that time and of rather dishonourable nature. But Zembaty carried the theme of foot wrappings to the extremes since he not only drew attention to soldier’s foot wrappings, but also to their stench, raising by the way the question of soldiers’ hygiene.

Of course, this is not the only instance when the image of the Polish soldier is being damaged. The soldier in Zembaty’s song swears, cannot write, prefers to kill his sick father. In the mention of amputated legs, there is also black humour for which Maciej Zembaty was so famous.

Translation

Verse 1 – Literary: ‘Nothing stinks as my foot wrappings do’.

Verse 17 – Literary: ‘but I become an associate professor/a reader by myself’. ‘Docent’ was the name of a post in Polish universities used till the end of the 80s and the beginning of the 90s. Later it was changed for an assistant lecturer (‘asystent’).

Verse 21 – In the original, there is actually no word meaning ‘fucker’, but the Polish verb ‘pierdolnąć’ seems to be more vulgar than the English ‘whack’.

23 czerwca 2011

175. Lionel Bart (Cliff Richard, “The Young Ones”) – Living Doll





Living Doll
Żywa lalka



1
[Neil] Look everyone, he’s coming through the doors.
Patrzcie, wchodzi przez drzwi.

[Vyvyan] Brilliant! He didn’t even open them.
Bosko! Nawet ich nie otworzył.

[Neil] He’s here.
Już jest.

[Mike] Quick, Rick, do the speech.
Szybko, Rick, dawaj gadkę.
5
[Rick] Hey kids, [it doesn’t matter what you are. Punks, skins, Rastas, mod, rockers, Keith Chegwin even. Everybody everywhere,] stop snogging and pay attention to me. Coz if you’re a wild-eyed loner standing at the gates of oblivion then hitch a ride with us, coz we’re on the last freedom moped out of nowhere city. And we haven’t even told our parents what time we’ll be back. So pull on your dancing trousers and get down to the total and utter king of rock’n’roll. CLIFF RICHARD!
Dzieciaki, słuchajcie [nie ważne, czy jesteście punkami, skinami, Rastafarianami, modsami, rockersami, a nawet Krzysztofem Ibiszem, wszystko jedno] – nie macać mi się tam, tylko słuchać. Bo jeśli jesteście samotnikami, macie szaleństwo w oczach i pragniecie śmierci, to łapcie z nami okazję,
bo mamy jedyną szansę wyrwać się z tego zadupia. I nawet nie powiedzieliśmy rodzicom, kiedy wrócimy do domu. Więc wciągać spodnie na zadki i słuchać jedynego i totalnego króla rock’n’rolla. To CLIFF RICHARD!




Got myself a cryin’, talkin’, sleepin’, walkin’, livin’ doll.
Mam lalkę, która płacze, mówi, sypia, chodzi, jak żywa.

Got to do my best to please her just cos she’s a livin’ doll.
Muszę się bardzo starać, by jej dogodzić, bo to żywa lalka.

Got a rovin’ eye and that is why she satisfies my soul.
Jest spełnieniem moich marzeń, bo szaleję za panienkami.

I got the one and only walkin’ talkin’ livin’ doll
Mam jedyną w swoim rodzaju zupełnie żywą lalkę.



10
[Cliff Richard] O.K guys, ready Viv?
Dobra, panowie. Gotowy, Viv?

[Vyvian] Completely ready when you are . Shaky?
Gotowy jeśli tylko ty jesteś gotowy. Nie wierzysz?

[Cliff Richard] Neil?
Neil?

[Neil] Does anybody know where the toilets are?
Ktoś wie, gdzie jest łazienka?

[Cliff Richard] Mike?
Mike?
15
[Mike] Does all this money really have to go to charity.
Czy kasa za to naprawdę musi iść na biednych?

[Rick] Yes, it does, Michael. Hi, Cliff, it’s me.
Tak, musi, Michael. Cześć, Cliff, to ja.

[Cliff Richard] Who are you?
A ty kim jesteś?

[Rick] Great joke, your majesty.
Świetny dowcip, wasza wysokość.




Got myself a cryin’, talkin’, sleepin’, walkin’, livin’ doll (livin’ doll).
Mam lalkę, która płacze, mówi, sypia, chodzi, jak żywa.
20
Got to do my best to please her just cos she’s a livin’ doll (livin’ doll).
Muszę się bardzo starać, by jej dogodzić, bo to żywa lalka.

I got a rovin’ eye and that is why she satisfies my soul (fies my soul).
Jest spełnieniem moich marzeń, bo szaleję za panienkami.

[Vyvyen] Fies my soul?
Leję za panienkami?

[Rick] Yes, Vyvyen, it’s raunchy.
Tak, Vyvyen, ma być sprośnie.

I got the one and only walkin’ talkin’ livin’ doll.
Mam jedyną w swoim rodzaju zupełnie żywą lalkę
25
[Mike] Shut up, guys.
Hej, uciszcie się.




[Vyvyan] What does this button do?
Od czego jest ten przycisk?

Take a look at her hair, it’s real.
Spójrz na jej włosy, są prawdziwe.

If you don’t believe what I say, just feel.
Jeśli nie wierzysz, to dotknij.

[Mike] Do I know this girl?
Czy ja jej czasem nie znam?
30
I’m gonna lock her up in a trunk so no big hunk
Chyba zamknę ją w bagażniku, żeby żaden osiłek

Can steal her away from me.
Nie ukradł mi jej czasem.

[Mike, Rick, Vyvyan] Get down!
Na ziemię!

[Neil] OK.
Dobra.




Got myself a cryin’, talkin’, sleepin’, walkin’, livin’ doll

35
[Vyvyan] Hey Cliff I’ve just invented a great new sound.
Hej, Cliff, właśnie odkryłem świetny dźwięk.

Got to do my best to please her just cos she’s a livin’ doll.


[Mike] Untie Neil’s legs, Vyvyan.
Vyvyan, rozwiąż Neilowi nogi.

[Cliff Richard] Settle down, chaps.
Spokojnie, chłopaki.

Got a rovin’ eye and that is why she satisfies my soul.

40
I got the one and only walkin’ talkin’ livin’ doll.





[Rick] OK, daddio, lay the next funky bit on me.
Dobra, ziom, następny wdechowy kawałek robię ja.

[Mike] He means what happens now, Cliff.
On się pyta, co teraz, Cliff.

[Cliff Richard] The instrumental break.
Teraz solo na gitarze.

[Vyvyan] Great, Cliff, which instruments do you want us to break?
Spalą gitarę? Bomba, Cliff, to co zniszczymy potem?
45
[Vyvyan] Piano.
Fortepian.

[Vyvyan] Violin.
Skrzypce.

[Vyvyan] Didgeridoo.
Didgeridoo.

[Rick] Vyvyen’s trousers.
Spodnie Vyvyena.

[Vyvyan] Rick’s head.
Głowę Ricka.
50
[Neil] Yeah ugh ugh Neil’s head.
Ta, aha, i głowę Neila.

[Vyvyan] Cliff’s head.
Głowę Cliffa.

[Rick, Mike, Neil] NO! NO!
NIE! NIE!




[Rick] Well take a look at her hair, it’s real.


[Neil] If you don’t believe what I say…

55
[Mike] Just feel.


[Vyvyan] I’m gonna lock her up in a trunk.


[Mike] So no big hunk…


Can steal her away from me.





[Rick] I still feel locking her up in a trunk is politically unsound.
Ja dalej uważam, że zamykanie jej w bagażniku jest politycznie ryzykowne.
60
[Mike] It’s only a song Rick.
Rick, to tylko piosenka.

[Neil] Well I feel sorry for the elephant.
A mnie szkoda tego słonika.

[Cliff Richard] Come on, boys.
Dalej, panowie.




Got myself a cryin’, talkin’, sleepin’, walkin’, livin’ doll.


Got to do my best to please her just cos she’s a livin’ doll.

65
[Cliff Richard] All right guys, harmonies now.
Dobra, panowie, ale teraz czysto.

Got a rovin’ eye and that is why she satisfies my soul.


I got the one and only walkin’ talkin’ livin’ doll.


Oohhoohhoohh.


I got the one and only walkin’ talkin’ livin’ doll.

70
[Cliff Richard] Can I go now?
Mogę już iść?

[Rick] Er yes thanks Cliff, bye.
Yyy, tak, dzięki, Cliff, nara.

[Rick] Right kids if you don’t buy this record then you’re [all] an utter utter utter utter utter…
Dobra, dzieciaki, kto nie kupi tej płyty, jest skończonym, skończonym, skończonym…
Tekst za: http://www.stlyrics.com/songs/c/cliffrichard5927/livingdollfeaturingtheyoungones505074.html, http://new.uk.music.yahoo.com/blogs/shortlists/6636/the-funniest-songs-ever/.

Living Doll to chyba najbardziej znany szlagier Cliffa Richarda. Z 1959 r. pochodzi pierwsze nagranie. Drugą wersję Cliff nagrał w 1986 z aktorami grającymi w brytyjskim sitcomie The Young Ones (pol. „Wiecznie młodzi”[?]). I ta wersja mnie osobiście wydaje się ciekawsza…
W pierwotnym tekście autorstwa Lionela Barta (zaznaczonym poniżej kursywą) jedyną figurą stylistyczną jest metafora żywej lalki. Z tej metafory ma wynikać doskonałość ukochanej i konieczność starań ze strony adoratora. Piosenka aż się prosi o sparodiowanie… skoro ukochana ma prawdziwe włosy (gratulacje!) i czeka ją trzymanie w bagażniku (wyrazy współczucia!).
The Young Ones to mniej znany w Polsce sitcom produkcji BBC o 4 studentach mieszkających razem:
– Vyvyan, nieznający litości punk (Adrian Edmondson),
– Rick, przemądrzały anarchista (Rik Mayal znany też z serialu „Nasz człowiek w parlamencie” [‘The New Statesman’]),
– Neil, hippis-oferma, który ciągle obrywa od Vyvyana i Ricka (Nigel Planer),
– Mike, dobrze ułożony spryciarz (Christopher Ryan, znany też z roli Marshalla Turtle’a, byłego męża Ediny Monsoon w „Absolutnie fantastyczne” [‘Absolutely Fabulous’]).
Zyski z wydania nowej wersji miały zostać przeznaczone na cele charytatywne. W nagraniu (i teledysku) słychać także Hanka Marvina (solo na gitarze), gitarzystę, który współpracował z Richardem w latach 60.
Tłumaczenie
W. 5. – w teledysku Rick mówi trochę więcej (dodatkowy tekst podano w nawiasie). Modsi i rockersi to subkultury brytyjskie z lat 60. Obie były wzajemnie skłócone. Rockersi ubierali się w skórzane kurtki i jeździli na motocyklach. Modsi jeździli na skuterach, czasem też zakładali garnitury.
Keith Chegwin to znany brytyjski prezenter telewizyjny.
Snogging to potocznie ‘całowanie się, macanie się (pieszczenie się)’.
Dancing trousers – dosł. ‘spodnie do tańca’.
W. 6. [I] got myself – dosł. ‘sprawiłem sobie’.
W. 8. [I] got a roving eye – dosł. ‘latać za spódniczkami’.
W. 15 – rzeczywiście, pieniądze ze sprzedaży drugiej wersji Living Doll miały zostać przeznaczone na cele charytatywne.
W. 22. – dowcip językowy polega na tym, iż Richard sylabizuje ang. satisfies i kładzie krótką pauzę po 2. sylabie: [ˈsæ.tɪs (.) faɪz maɪ səʊl]. Nie ma ang. słowa fies [faɪz], więc trudno się domyślać, co zrozumiał Vyvyan. Może fines [faɪn̞z] – she (…) fines my soul ‘ona (…) karze finansowo moją duszę’. Stąd stwierdzenie Ricka, że ‘ma być sprośnie’.
W. 43. – kolejny dowcip językowy trudny do przetłumaczenia: ang. break to ‘przerwa’ i ‘łamanie, niszczenie’.